تأليفاتمجلاتمجله پژوهش و برنامه ریزی شهریمقالات
مجله پژوهش و برنامه ریزی شهری ۲۰
مجله پژوهش و برنامه ریزی شهری 20 بهار 1394
فهرست مقالات در مجله پژوهش و برنامه ریزی شهری ۲۰
۱- تحلیل شکل‌گیری واحدهای همسایگی به عنوان محور تشکیل و توسعه شهرهای ترکمن نشین مطالعه موردی: شهرآق قلا | جعفر میرکتولی
۲- ارزیابی خطر زلزله با استفاده مدل ترکیبیAHP-FUZZY در امنیت شهری (مطالعه موردی: منطقه یک کلانشهر تهران) | مرتضی کریمی کردآبادی؛ اسماعیل نجفی
۳- ارزیابی ویژگیهای کمی وکیفی مسکن در ایران طی سالهای ۱۳۹۰-۱۳۴۵ | رحیم بردی آنامرادنژاد
۴- شناسایی پهنههای مستعد توسعه میانافزا در نواحی نا کارآمد مراکز شهرها (نمونه موردی: منطقه یک اصفهان) | مهین نسترن؛ نرگس قدسی
۵- بررسی راهکارهای موثردر ایجاد محله پایدار با رویکرد مشارکتی (مطالعه موردی:محله راهنمایی یاسوج) | محمدرضا رضایی؛ سوده نگین ناجی
۶- تحلیل و بررسی اقدامات لازم برای اجرایی شدن حمل و نقل یکپارچه شهری در کلانشهرها؛ نمونه موردی: شهر تهران | الهام فلاح منشادی؛ امیر روحی؛ افروز فلاح منشادی
۷- تبیین جامعه‌شناختی تأثیر توسعه محله محوری در اداره کلانشهر تهران (موردمطالعه محلههای ازگل، جنت‌آباد، حکیمیه، خانی‌آباد نو) | منصور حقیقتیان؛ رضا اسماعیلی؛ سمیه کریمی‌زاده اردکانی
۸- سنجش رضایت مردم از خدمات رفاه عمومی در نظام کاربری اراضی شهری(مطالعه موردی: مناطق ۱۴، ۱۵ و ۱۶ شهرداری تهران) | بتول مجیدی خامنه؛ حسن جنگی؛ سعید ضرغامی
۹- مکانیابی مراکز فضای سبز با استفاده از مدل منطق فازی در سیستم اطلاعات جغرافیایی (مطالعه موردی: منطقه هشت تهران) | سید علی علوی؛ بهبود جعفری؛ محدثه معززبرآبادی؛ محمد ابراهیمی
۱۰- ارزیابی میزان تأثیر شهرسازی مشارکتی بر کیفیتهای تنوع و احساس امنیت محلات مسکونی در ایران | سروش کرمی؛ فاطمه محمودنژاد؛ عباس فخرایی؛ روح‌الله امیدقانع
مقاله ۱ مجله پژوهش و برنامه ریزی شهری ۲۰
تحلیل شکل‌گیری واحدهای همسایگی به عنوان محور تشکیل و توسعه شهرهای ترکمن نشین مطالعه موردی: شهرآق قلا | جعفر میرکتولی
واحد همسایگی مورد توجه بسیاری از شهرسازان و محققین است. این توجه ناشی از مفهوم واحد همسایگی در شکل‌گیری اجتماعات محلی با توجه به شاخصهای مختلف اجتماعی، اقتصادی و کالبدی است.هدف تحقیق حاضر بررسی نحوه‌ی شکل‌گیری واحدهای همسایگی در شهر ترکمن نشین آق قلا، و تاثیر هر یک از شاخصهای اجتماعی، فرهنگی،…را در این فرآیند است.روش تحقیق از نوع توصیفی- تحلیلی است .اطلاعات موردنیاز به دو صورت اسنادی و میدانی گردآوری شده است. جامعه آماری، دو محله در بافت قدیم و جدید است. حجم جامعه آماری ۷۹۷۳ و حجم نمونه ۳۲۰ نفر سرپرست خانوار است، دسترسی به نمونه‌ها نیز با روش تصادفی سیستماتیک انجام گرفت. نتایج حاصل از آزمون نشان داد که در تشکیل واحدهای همسایگی و ایجاد محلات با بافت قدیم و جدید عوامل فرهنگی و اجتماعی نقش داشته اند..نتیجه نهایی تحقیق نشانگر تفاوت نحوه شکل گیری و نوع بافت شهرهای ترکمن نشین ناشی از تفاوت در ساختارهای اقتصادی،اجتماعی و فرهنگی این جامعه است
مقاله ۲ مجله پژوهش و برنامه ریزی شهری ۲۰
ارزیابی خطر زلزله با استفاده مدل ترکیبیAHP-FUZZY در امنیت شهری (مطالعه موردی: منطقه یک کلانشهر تهران) | مرتضی کریمی کردآبادی؛ اسماعیل نجفی
ایران یکی از زلزله‌خیزترین کشورهای دنیا است و شهرهای آن در رابطه با این مخاطره طبیعی آسیب‌های فراوان دیده‌اند.کلانشهر تهران به عنوان کلانشهر اول کشور نه تنها از این قاعده مستثنی نیست، بلکه با توجه به وجود گسل‌های متعدد، بافتهای فرسوده، تراکم سازه‌ای، جمعیت متراکم، عدم رعایت استانداردها، توسعه فیزیکی نامناسب با خطر جدی مواجه است. روش انجام تحقیق توصیفی- تحلیلی، با استفاده از مطالعات کتابخانه‌ای(اسناد، نقشه‌های زمین‌شناسی و توپوگرافی و تصاویر ماهواره‌ای Google Earth) است، در این پژوهش با استفاده از مدل ترکیبیAHP-FUZZY و با بکارگیری نرم افزارهای Arc GIS و Expert Choice به پهنهبندی خطر زلزله و تأثیر آن در امنیت شهری منطقه یک شهر تهران پرداخته شده است. نقشه پهنهبندی خطر زلزله نشان می‌دهد، بیشتر مساحت و گستره آن، جزء پهنههای خطرناک وقوع زلزله محسوب می‌شوند.
مقاله ۳ مجله پژوهش و برنامه ریزی شهری ۲۰
ارزیابی ویژگیهای کمی وکیفی مسکن در ایران طی سالهای ۱۳۹۰-۱۳۴۵ | رحیم بردی آنامرادنژاد
این مقاله، با هدف بررسی روندتحولات ۴۵ ساله مسکن درایران بااستفاده از۱۰ شاخص کمی وکیفی صورت گرفته است. به‌منظور تأمین داده‌های موردنیاز، ازنتایج سرشماری‌های عمومی نفوس ومسکن سالهای ۱۳۴۵ تا ۱۳۹۰استفاده شده است. روش تحقیق حاضر ازنوع توصیفی – تحلیلی و ازنظرهدف ،کاربردی است. یافته‌ها نشان می‌دهد که بخش دولتی نقش خودرا درساخت مسکن درطول دهه‌های اخیرکاهش داده وبه سیاستهای حمایتی ازساخت مسکن انبوه و کوچک‌سازی آن روی آورده است. به لحاظ کمی، نرخ رشدمسکن درطول ۴۵ سال گذشته ۵/۳ درصدبوده، درحالی که میزان رشدجمعیت بطورمتوسط ۵/۲ درصدبوده است. بااین حال ، درهمه دوره‌های موردمطالعه بیش ازیک میلیون واحدمسکونی کمبود مسکن درکشور وجودداشته است.ازنظرکیفی،تعدادواحدهای بادوام از۷/۱۱ درصد در۱۳۴۵ به ۹/۷۸ درصد در۱۳۹۰ افزایش یافته ومیزان مالکیت مسکن نیزدرایران همواره بالای ۶۷ درصدبوده است. طبق برآوردانجام شده، ایران تاسال ۱۴۰۴ تعداد۸/۷ میلیون واحدمسکونی نیازداردکه سالانه بطورمتوسط ۴۱۱ هزارواحد باید ساخته شود.
مقاله ۴ مجله پژوهش و برنامه ریزی شهری ۲۰
شناسایی پهنههای مستعد توسعه میانافزا در نواحی نا کارآمد مراکز شهرها (نمونه موردی: منطقه یک اصفهان) | مهین نسترن؛ نرگس قدسی
بخش زیادی از مراکز شهرهای کشور ما را نواحی فرسوده و ناکارآمد تشکیل دادهاند. استفاده بهینه از این نواحی میتواند منجر به تجدید حیات مراکز شهرها شود. توسعه میانافزا که بخش اساسی انگاره رشد هوشمند شهری است، راهکاری عملی برای توسعه زمینهای خالی و متروکه داخل مناطق شهری است. چگونگی شناسایی پهنههای مستعد بارگذاری این نوع توسعه از جمله دغدغههای برنامهریزان در سالهای اخیر بودهاست. لذا هدف از این پژوهش تعیین معیارها و شاخصهای مناسب برای شناسایی پهنههای مستعد توسعه میانافزا در نواحی مرکزی شهرها است. در پژوهش حاضر ابتدا با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی معیارها و شاخصهای شناسایی پهنههای مستعد توسعه میانافزا در مراکز شهرها مشخص شدهاند. این معیارها شامل سه معیار سطح برخورداری از امکانات و تسهیلات شهری، دسترسی به شبکههای حمل و نقل (شامل دو زیر معیار دسترسی به شبکههای ارتباطی و دسترسی به ایستگاههای حمل و نقل عمومی) و دسترسی به تأسیسات زیربنایی موجود ( شامل سه زیر معیار دسترسی به شبکههای آبرسانی، دسترسی به شبکههای جمعآوری فاضلاب و دسترسی به شبکههای انتقال گاز) است.
مقاله ۵ مجله پژوهش و برنامه ریزی شهری ۲۰
بررسی راهکارهای موثردر ایجاد محله پایدار با رویکرد مشارکتی (مطالعه موردی:محله راهنمایی یاسوج) | محمدرضا رضایی؛ سوده نگین ناجی
در قالب فرآیندی مشارکتی، دموکراتیک و مردم محور توسعة محلّه ای از چندین دهة گذشته با تأکیدی خاص در کشورهای توسعه یافته، به عنوان محور برنامه‌های توسعة پایدار شهری قرار گرفت.ساختار مدیریت شهری در ایران با دارا بودن ویژگیهای غیر مشارکتی، متمرکز، از بالا به پایین، سیاست زده، فقدان همگرایی افقی، عدم ارتباط دوسویه مابین سطوح مختلف شهری، دیدگاه‌های نوین مدیریت شهری بر پایة سلول‌های بنیادین شهر (محلّه) را دچار نُقصان آشکاری ساخته است. این پژوهش که درمحدوده ی قانونی شهریاسوج به شیوه توصیفی-تحلیلی با رویکرد غالب اسنادی-پیمایشی درسطح محله راهنمایی در ناحیه یک شهری در یاسوج درسال ۱۳۹۳ انجام شده است به دنبال آسیب شناسی تنگناها و پتاسیل‌های برنامه‌ریزی محله محور پایدار در سطح محله مورد مطالعه بوده است.
مقاله ۶ مجله پژوهش و برنامه ریزی شهری ۲۰
تحلیل و بررسی اقدامات لازم برای اجرایی شدن حمل و نقل یکپارچه شهری در کلانشهرها؛ نمونه موردی: شهر تهران | الهام فلاح منشادی؛ امیر روحی؛ افروز فلاح منشادی
رویکرد حملونقل یکپارچه یکی از راهبردهای حملونقل پایدار است که با هدف کاهش ناهماهنگی و تفرقهای موجود در نظام مدیریت خدمات حملونقلی پیشنهاد شده است. در این رویکرد سه هدف اصلی تکمیل و تشدید اثرات ناشی از اقدامات بخشی و جزیرهای، تامین کننده مالی خدمات حملونقلی، و ایجاد مقبولیت عمومی برای پذیرش سیاستهای حملونقل پایدار همزمان تامین میگردد. هدف از این تحقیق معرفی مفاهیم پایه در حملونقل یکپارچه شهری و ارائه سند راه و تصویر کلی از اقداماتی است که میتواند برای اجرایی کردن این رویکرد در کلانشهرها و شهر تهران به عنوان نمونه موردی دنبال شود. بدین منظور ابتدا تعاریف و مزیتهای حملونقل یکپارچه ارائه شده، در ادامه اقدامات لازم برای یکپارچهسازی حملونقل شهری معرفی گردیده است. روش تحقیق مورد استفاده روش توصیفی ـ تحلیلی است و از ابزار پرسشنامه برای جمعآوری اطلاعات استفاده شده است. در پرسشنامه از ۲۰ نفر از متخصصین حوزه حملونقل شهری درخواست شده که اولاً بر اساس طیف ۵ تایی لیکرت مشخص نمایند پتانسیل اجرایی شدن هر اقدام در تهران تا چه اندازه است؟
مقاله ۷ مجله پژوهش و برنامه ریزی شهری ۲۰
تبیین جامعه‌شناختی تأثیر توسعه محله محوری در اداره کلانشهر تهران (موردمطالعه محلههای ازگل، جنت‌آباد، حکیمیه، خانی‌آباد نو) | منصور حقیقتیان؛ رضا اسماعیلی؛ سمیه کریمی‌زاده اردکانی
با توجه به افزایش جمعیت تهران و روند رو به رشد شهرنشینی، ارتقای زندگی شهری در تمام جوانب ضروری به نظر می‌رسد. اولین گام برای فراهم شدن زمینه‌های همکاری و مشارکت اجتماعی مردم اتخاذ رویکرد مدیریتی محله محوری هست. مفاهیمی چون برنامه‌ریزی از پایین، مشارکت جمعی، توزیع عادلانه امکانات تنها در سایه مفهوم «توسعه محله‌ای» و برنامه‌ریزی محلات شهری عینیت می‌یابد. در این مقاله به بررسی جامعه‌شناختی تأثیر توسعه محله محوری در اداره کلانشهر تهران پرداخته‌شده است. روش تحقیق در این مقاله به‌صورت کیفی از گراندد تئوری استفاده‌شده است. حجم نمونه (۴۴ واحد مشاهداتی) است-۴ تن از مدیران محلات موردمطالعه و ۲۰ نفر از اعضای شورایاری محلات و ۲۰ تن از اعضایی که در سرای محله مشغول فعالیت هستند و یا مرتب از خدمات سرای محله استفاده می‌کنند-در این پژوهش با اجرای کدگذاری‌های مختلف به پدیده‌های اصلی (تغییرات اجتماعی، نابهنجاری‌های اجتماعی، توسعه محله محوری و عدم توسعه محله محوری) دست‌یافته و به بررسی جامعه‌شناختی شرایط علی، شرایط زمینهای و مداخله‌گر و استراتژی‌های مختلف تأثیرگذار بر پدیده و درنهایت پیامدهای متأثر از پدیده پرداخته‌شده است.
مقاله ۸ مجله پژوهش و برنامه ریزی شهری ۲۰
سنجش رضایت مردم از خدمات رفاه عمومی در نظام کاربری اراضی شهری(مطالعه موردی: مناطق ۱۴، ۱۵ و ۱۶ شهرداری تهران) | بتول مجیدی خامنه؛ حسن جنگی؛ سعید ضرغامی
کیفیت و کمیت خدمات رفاه عمومی یکی از مهمترین شاخصهای سنجش برخورداری و یا عدم برخورداری یک منطقه از امکانات و تسهیلات خصوصا در ارتباط با کاربری اراضی شهری است. در این رابطه ویژگی و خصوصیت اصلی یک منطقه شهری در میزان امنیت و رفاهی است که برای ساکنان آن به همراه می‌آورد. در این زمینه نقش سرانههای شهری بسیار حیاتی است. در حقیقت در یک منطقه شهری، سرانههای بالا به معنای برخورداری بیشتر و تراکم کمتر است. در این پژوهش برای سنجش رفاه عمومی از خدماتی که نقش مهمی در رضایت مردمی دارند از جمله شاخصهای آموزشی، فضای سبز، فرهنگی، مذهبی، بهداشتی-درمانی، ورزشی و توریستی در سه منطقه ۱۴، ۱۵ و ۱۶ شهرداری تهران استفاده شده است.
مقاله ۹ مجله پژوهش و برنامه ریزی شهری ۲۰
مکانیابی مراکز فضای سبز با استفاده از مدل منطق فازی در سیستم اطلاعات جغرافیایی (مطالعه موردی: منطقه هشت تهران) | سید علی علوی؛ بهبود جعفری؛ محدثه معززبرآبادی؛ محمد ابراهیمی
افزایش جمعیت و رشد صنعت در شهرها منجر به آلودگی زیست محیطی گردیده و نیز اثرات مخربی را بر شهرنشینان وارد نموده است. به منظور تعدیل اثرات مخرب این پدیده ساده ترین راه حل، توسعه فضای سبز شهری بوده است. فضای سبز شهری، از جمله کاربری‌هایی است که توزیع مناسب آن در سطح شهر از اهمیت زیادی برخوردار است. شهر تهران به ویژه منطقه مورد مطالعه از پراکندگی مناسب فضای سبز برخوردار نبوده بطوری که سرانه آن به میزان ۴.۱۱ متر مربع به ازای هر نفر نشان داده شده است. هدف از این پژوهش ساماندهی پراکنش فضایی، فضای سبز شهری در منطقه هشت شهر تهران است. در این پژوهش از روش‌ها و قابلیت‌های مبتنی بر سیستم اطلاعات جغرافیایی GIS و منطق فازی استفاده شده است. در این پژوهش جهت تعیین مکان‌های مناسب از معیارهایی مانند تعداد جمعیت، فاصله از راههای ارتباطی، فاصله از تأسیسات و تجهیزات شهری، فاصله از مراکز صنعتی، فاصله از کاربری ورزشی، فاصله از پارکهای موجود، فاصله از کاربری تجاری، فاصله از کاربری فرهنگی،فاصله از کاربری آموزشی، فاصله از کاربری مسکونی، فاصله از مراکز بهداشتی- درمانی، فاصله از کاربری مذهبی استفاده شد.
مقاله ۱۰ مجله پژوهش و برنامه ریزی شهری ۲۰
ارزیابی میزان تأثیر شهرسازی مشارکتی بر کیفیتهای تنوع و احساس امنیت محلات مسکونی در ایران | سروش کرمی؛ فاطمه محمودنژاد؛ عباس فخرایی؛ روح‌الله امیدقانع
تنوع و احساس امنیت، از مهمترین کیفیتهای به وجود آورنده سرزندگی در هر محله مسکونی میباشند. مشارکت عمومی در برنامه‌های محلی یکی از ابزارهای تاثیر گذار بر سطح سرزندگی محلی و فاکتورهای آن است. امروزه به علت گسترده شدن انتظارات و مسائل محیط شهری، تخصصی شدن، مقیاس برنامه ریزی، کمبود زمان و. ..، از جنبه مشارکت مردمی کاسته شده است. به علت همین دوری مردم از طرحهای شهری، شهرها تنها تبلوری کالبدی از تقاضاهای ظاهری افراد شده و به نیازهای اصیل و مهم آنها نمیپردازند. در این پژوهش سعی شده، دریابیم مشارکت در چه سطوحی و به چه میزان قادر به ایجاد و بهبود این کیفیتها در محلههای مسکونی امروز است. این پژوهش از نوع کاربردی و شیوه انجام این پژوهش با آمار استنباطی است. در ابتدا با استفاده از مطالعات نظری انجام شده، مهمترین شاخصهای سرزندگی در محله شناسایی شده؛ و با استفاده از آزمون خیدو، ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون ساده به بررسی رابطه آنها با مشارکت مردمی در نمونه موردی اقدام گردیده است.
