تأليفاتمجلاتمجله پژوهش و برنامه ریزی شهریمقالات
مجله پژوهش و برنامه ریزی شهری ۲۵
مجله پژوهش و برنامه ریزی شهری 25 تابستان 1395
فهرست مقالات در مجله پژوهش و برنامه ریزی شهری ۲۵
۱- شناسایی عوامل مؤثر بر ایجاد نهادهای اجتماعی در مدیریت هر چه بهتر محلات؛ نمونه موردی: محلات واقع در شهر فردوسیه – شهرستان شهریار | پرویز پیران؛ مجتبی رفیعیان؛ میثم رضائی؛ هما دهقان
۲- بررسی و تحلیل نقش مهاجرت‌های روستایی در ایجاد بخش غیر رسمی؛ مطالعه موردی کلان شهر تبریز | میرستار صدرموسوی؛ محمدرضا پور محمدی؛ داریوش ظفری
۳- مکانی برای اموات، شناسایی پهنه‌های مستعد احداث آرامستان در شهر شیراز | علی گلی؛ طاهره رحمانی؛ محبوبه علی‌پورفخرآبادی
۴- بررسی و تحلیل چالش‌های پایداری توسعه فضایی در شهر مرزی بانه | رضا خیرالدین؛ سید عبدالهادی دانشپور؛ مهدی رازپور
۵- ارزیابی آثار اجتماعی و فرهنگی اصلاح هندسی معابر شهری؛ با مطالعه اصلاح هندسی معابر سطح منطقه ۱۸ تهران | علی ایمانی؛ فردین منصوری؛ محمدرضا آمویی
۶- طراحی شهری خیابان در جهت ارتقاء حس مکان؛ مطالعه موردی: خیابان گلشن راز شبستر | سید جواد حبیب زاده کوزه کنانی؛ اکبر عبدالله زاده طرف
۷- ارزیابی مطلوبیت پیاده راه‌های شهری براساس مؤلفه‌های کیفی؛ مطالعه موردی: پیاده راه علم الهدی شهر رشت | امیر اکبرزاده مقدم لنگرودی؛ حسن احمدی؛ سیدرضا آزاده
۸- ارزیابی سطح کارایی شبکه معابر به هنگام بروز حوادث غیر مترقبه در مناطق حاشیه نشین؛ مطالعه موردی: مناطق حاشیهنشین شمال شهر تبریز | اکبر اصغری زمانی؛ فریدون بابایی اقدم؛ سید محمد میرآلانق
۹- ارزیابی کیفیت زندگی در شهرهای جدید با استفاده از سنجش کیفیت ذهنی؛ مورد مطالعه: شهر جدید هشتگرد | اکرم قاسمی؛ زهرا نوری
۱۰- تحلیل تطبیقی کیفیت منظر و خدمات محلات شهر بم | محمود قدیری؛ صغری شهربابکی
مقاله ۱ مجله پژوهش و برنامه ریزی شهری ۲۵
شناسایی عوامل مؤثر بر ایجاد نهادهای اجتماعی در مدیریت هر چه بهتر محلات؛ نمونه موردی: محلات واقع در شهر فردوسیه – شهرستان شهریار | پرویز پیران؛ مجتبی رفیعیان؛ میثم رضائی؛ هما دهقان
محلات به عنوان یک واحد تصمیم‌گیری خرد امروزه حرف کمتری را در تصمیمات گرفته شده از طرف مسئولان می‌زند و این در صورتی است که اصلی‌ترین هسته اولیه شهرها را محله‌های آنان تشکیل می‌دهد و شهروندان برای مشارکت در تصمیم‌های گرفته شده در سطح شهر نیاز به نهادهایی اجتماعی در سطح خردتر آن یعنی محلات دارند و اعتماد به نهادهای محلی در شهروندان نیز بیشتر است و به همبن دلیل ایجاد نهادهای اجتماعی در سطح محلات نیازی مبرم و ضروری است. بنابراین، ضرورت مطالعه بیشتر در این زمینه که چه عواملی در ایجاد نهادهای اجتماعی در سطح محلات از نظر شهروندان مؤثر است از اهمیت بالایی برخوردار است. در همین ارتباط مقاله حاضر در نظر دارد که به شناسایی عوامل مؤثر در ایجاد نهادهای اجتماعی در سطح محلات و میزان همبستگی آن با ویژگیهای این نهادها بپردازد و همچنین عوامل مؤثرتر را از میان عوامل شناسایی شده با آزمون رگرسیون خطی شناسایی کند.
مقاله ۲ مجله پژوهش و برنامه ریزی شهری ۲۵
بررسی و تحلیل نقش مهاجرت‌های روستایی در ایجاد بخش غیر رسمی؛ مطالعه موردی کلان شهر تبریز | میرستار صدرموسوی؛ محمدرضا پور محمدی؛ داریوش ظفری
شهر به عنوان یک سیستم پویا، به طور مداوم در حال تغییر و تحول است. در برهه‌هایی از تاریخ، جریانهایی به عنوان نقطه عطف، باعث ایجاد تغییرات ناگهانی سریع و غیر منتظره در کالبد و ساختار فضایی شهرها میشوند. در این میان، اصلاحات ارضی نقش اساسی را در رشد سریع شهرها داشت. و باعث مهاجرت‌های بی رویه روستائیان به شهرها شد. مقاله حاضر، ریشههای اقتصادی این مسأله را براساس بینشهای پایداری شهری مورد ارزیابی قرار داده است تا بستر مناسبی برای درک بهتر و ارزشیابی و قضاوت آنها، هنگامی که در زمینههای برنامهریزی شهری به کار گرفته میشوند، را فراهم کرده باشد. تحقیق حاضر از نوع کاربردی و توسعهای است و روش بررسی آن توصیفی – تحلیلی و شالوده مطالعه مبتنی بر عملیات میدانی (مشاهده مستقیم، تکمیل پرسشنامههای مختلف) و بهرهگیری از اسناد و مدارک موجود است. جامعه آماری تحقیق(n) صدهزار نفر است و طبق فرمول کوکران، حجم نمونه (N) به تعداد ۳۹۰ مورد برآورد گردید.
مقاله ۳ مجله پژوهش و برنامه ریزی شهری ۲۵
مکانی برای اموات، شناسایی پهنه‌های مستعد احداث آرامستان در شهر شیراز | علی گلی؛ طاهره رحمانی؛ محبوبه علی‌پورفخرآبادی
رشد سریع شهرنشینی و تمرکز بخش عمده‌ای از جمعیت در کلانشهرها سبب شده است مدیران شهری در تأمین برخی از نیازها و زیرساخت‌های مورد نیاز شهروندان با بحران مواجه شوند. آرامستان یا گورستان از کاربری‌های ضروری سکونتگاه‌های انسانی است که در کلانشهرها به دلیل افزایش سریع جمعیت و بالا بودن نرخ مرگ و میر و نیز لزوم رعایت استاندردهای خاص، با محدودیت در تخصیص کاربری مواجه است. با توجه به تعدد آرامستان‌های شهر شیراز و محدودیت‌های ظرفیتی و زیست محیطی در عرصه شهر و نیز روند رو به رشد متوفیان در شهر، مطالعه حاضر به بررسی معیارهای مکان‌یابی آرامستان و انطباق نتایج با مطالعات طرح مجموعه شهری شیراز پرداخته است. برای شناسایی معیارها از پژوهش‌های پیشین استفاده شده است. به این منظور معیارها در محیط سیستم اطلاعات جغرافیایی پیاده‌سازی و با ترکیب وزن‌دار لایه‌های مرتبط پهنه‌های مناسب برای استقرار آرامستان جدید شهر شناسایی شده است. به منظور تدقیق، یافته‌های پژوهش با نتایج مطالعات طرح مجموعه شهری شیراز مقایسه شده است. نتایج نشان دهنده صحت معیارهای مورد استفاده و مناسب بودن پهنه‌های پیشنهادی برای استقرار آرامستان جدید شهر شیراز است.
مقاله ۴ مجله پژوهش و برنامه ریزی شهری ۲۵
بررسی و تحلیل چالش‌های پایداری توسعه فضایی در شهر مرزی بانه | رضا خیرالدین؛ سید عبدالهادی دانشپور؛ مهدی رازپور
پتانسیل مراودههای اقتصادی در آنسوی مرزهای غربی کشور منجربه رونق اقتصاد میانمرزی در شهرستان بانه شده است. شهر بانه و شبکة منطقهای تحت نفوذ آن در پیوند متقابلی که با یکدیگر برقرار کردهاند در مسیر رشد قرار گرفته‌اند. پویایی و رشد این شبکه، وابسته به عوامل و کنشهای نامعین و ناپایداریست که ممکن است در آینده، رونق کنونی این شبکه را با سکون و رکود مواجه سازد. شواهد موجود، مؤید غفلت مدیران، تصمیمسازان و تصمیم گیران محلی و ملی از فرصتهای موجود در جهت توسعه است. هدف اصلی این پژوهش روشن ساختن ضرورت توجه به ناپایداری تحولاتی است که اکنون منجر به رونق و پویایی شهر بانه و شبکه تحت تأثیر آن شده است. این تحقیق بر اساس هدف جزء تحقیقات کاربردی و بر اساس ماهیت جزء تحقیقات توصیفی-تحلیلی است که با روش تحلیل محتوا انجام شده است. باتوجه به ابعاد گستردة مسأله تحقیق، از ابزارها و روش‌های متنوعی از قبیل پیمایش پدیدارشناسانه، مصاحبه با عوامل ذینفع و ذینفوذ، کارتوگرافی کالبدی-فضایی و تحلیل دادههای ثانویه استفاده شد.
مقاله ۵ مجله پژوهش و برنامه ریزی شهری ۲۵
ارزیابی آثار اجتماعی و فرهنگی اصلاح هندسی معابر شهری؛ با مطالعه اصلاح هندسی معابر سطح منطقه ۱۸ تهران | علی ایمانی؛ فردین منصوری؛ محمدرضا آمویی
معابر شهری، حلقه‌های واسط ورشته‌های ارتباطی بناها وسایر فضاهای شهری است، که اگر با دقت موردتوجه قرارگیرد، بیش‌ترین کارکرد را در زندگی شهری داشته وهمچنین حیاتی‌ترین نقش‌ها را برای پویایی یک شهر رقم می‌زند. یک طراحی و اصلاح هندسی صحیح در معابر شهری، بسیاری از مشکلات توسعهای وزیست‌محیطی و معضلات روانی و اجتماعی را در شهرکاهش می‌دهد. روان‌سازی جریان ترافیک و لذت بخش نمودنِ گشت و گذار و تحرک در شهر به‌واسطه طراحی هندسی الهام‌بخش و صحیح، امکان‌پذیر است. پژوهش حاضر از نوع مطالعاتارزیابی آثار اجتماعی وفرهنگی پروژه‌های شهری است، که به ارزیابی آثار اجتماعی وفرهنگی اصلاح هندسی معابر شهری منطقه ۱۸ تهران می‌پردازد، روش انجام این پژهش روش کمی پیمایشی و اسنادی است و تکنیک جمع آوری اطلاعات پرسشنامه است و در مواردی برای توصیف اقدام مداخله‌ای از تکنیک‌های مصاحبه و مشاهده نیز استفاده شده است
مقاله ۶ مجله پژوهش و برنامه ریزی شهری ۲۵
طراحی شهری خیابان در جهت ارتقاء حس مکان؛ مطالعه موردی: خیابان گلشن راز شبستر | سید جواد حبیب زاده کوزه کنانی؛ اکبر عبدالله زاده طرف
حس مکان هر خیابان در بر گیرنده کلیه عوامل کالبدی، عملکردی- فعالیتی، ادراکی بصری و اجتماعی موجود در خیابان است ایجاد حس مکان در خیابان‌ها هدف اصلی طراحی شهری بوده و می‌تواند زمینه ساز حضور شهروندان و افزایش تعاملات بین آنها شود.مقاله حاضر با توجه به سوال، چگونه میتوان از طریق جعبه ابزار طراحی شهری به ارتقاء حس مکان در یک محیط شهری (خیابان) دست یافت؟ مطرح شده، آنچه ضروت ارتقاء حس مکان در محور گلشن راز را ایجاب می‌کند، وجود اغتشاشات بصری در نماهای این محور، شرایط نامناسب مبلمان شهری، نبود فضای سبز و باز کافی، فقدان امکانات جهت پاسخگویی به نیاز زائرین و ساکنان محدوده، نارسایی در نظام رفت و آمد و شبکه دسترسی و شرایط نامناسب زیست محیطی و … است که در نهایت منجر به کاهش کارآیی و عملکرد مناسب این محور شده است.
مقاله ۷ مجله پژوهش و برنامه ریزی شهری ۲۵
ارزیابی مطلوبیت پیاده راه‌های شهری براساس مؤلفه‌های کیفی؛ مطالعه موردی: پیاده راه علم الهدی شهر رشت | امیر اکبرزاده مقدم لنگرودی؛ حسن احمدی؛ سیدرضا آزاده
رشد فزاینده جمعیت در نقاط شهری پیامدهای ناگوار اجتماعی – اقتصادی، زیست محیطی و کالبدی برای شهرها به وجود آورده است. بنابران شهرها باید مکان‌های بهتری را برای زندگی فراهم کنند. یکی از این مکان‌ها، خلق خیابان‌های پیاده است. این پژوهش با هدف سنجش وضعیت پیاده راه علم الهدی، شد. در گام اول ادبیات تحقیق مطالعه شد. و براساس این مطالعات چهار معیار (کالبدی، زیست محیطی، آسایش و راحتی، کاربری و فعالیتها) و ۲۲ شاخص انتخاب شد. در گام بعدی با استفاده از روش دلفی و فرایند تحلیل سلسله مراتبی و با استفاده از نرم افزارExpert choice این شاخص‌ها اولویت بندی شدند. در مرحله بعد، با استفاده از مطالعات میدانی و تکمیل۴۰۰ پرسشنامه توسط شهروندان حاضر در پیاده راه علم الهدی، وضعیت این پیاده راه با توجه به هر یک از شاخص‌ها ارزیابی شد.
مقاله ۸ مجله پژوهش و برنامه ریزی شهری ۲۵
ارزیابی سطح کارایی شبکه معابر به هنگام بروز حوادث غیر مترقبه در مناطق حاشیه نشین؛ مطالعه موردی: مناطق حاشیهنشین شمال شهر تبریز | اکبر اصغری زمانی؛ فریدون بابایی اقدم؛ سید محمد میرآلانق
شبکه معابر یکی از مهمترین فاکتورهایی است که در مدیریت بحران وجود دارد. وقتی شبکههای ارتباطی کارآمد نباشد، به هنگام بروز حادثهای غیرمترقبه به جای اینکه راهگشای مشکلات بوده و عبور و مرور را تسهیل نماید خود به عنوان مشکلی بزرگ در جهت امداد رسانی مطرح میگردد. بین مدت زمان رسیدن به محل وقوع حادثه و میزان تلفات جانی رابطه مستقیمی حکم فرماست و این امر خود عملاً نیازمند شبکههای ارتباطی کارآمد است. اما بحث دیگری که مطرح است این مورد است که در شهرها به خصوص شهرهای کشورهای کمتر توسعه یافته همه نقاط شهر به یک میزان در برابر وقوع حوادث غیرمترقبه آسیبپذیر نیستند. مناطق حاشیهنشین با ویژگیهای مخصوص به خود در برابر حوادث غیرمترقبه آسیبپذیرتر نسبت به دیگر نقاط شهرند. حجم بالای جمعیت انسانی ساکن در این مناطق خود دلیل محکم و انکار ناپذیری بر اهمیت و ضرورت مطالعه و اقدام علمی و عملی در رابطه با این مناطق است. در این پژوهش هدف اصلی این نکته است که دریابیم ضریب کارایی شبکههای ارتباطی در مناطق حاشیهنشین شمال شهر تبریز که محدوده مورد مطالعه این پژوهش است در مواقع بروز بحران به چه میزان خواهد بود.
مقاله ۹ مجله پژوهش و برنامه ریزی شهری ۲۵
ارزیابی کیفیت زندگی در شهرهای جدید با استفاده از سنجش کیفیت ذهنی؛ مورد مطالعه: شهر جدید هشتگرد | اکرم قاسمی؛ زهرا نوری
مقاله ۱۰ مجله پژوهش و برنامه ریزی شهری ۲۵
تحلیل تطبیقی کیفیت منظر و خدمات محلات شهر بم | محمود قدیری؛ صغری شهربابکی
شهر به عنوان بستر زیست انسان شهرنشین، نیازمند تأمین استانداردهایی است که در یک نگاه میتوان آن را استانداردهای کیفیت زندگی نامید. امروزه کیفیت زندگی هدف اصلی تمام برنامهریزیهاست. یکی از راه‌های دست‌یابی به کیفیت مناسب، فراهم نمودن امکانات و خدمات شهری مورد نیاز شهروندان ساکن در محلات شهری است. این امر به‌خصوص در شهرهایی که در اثر بحران‌های طبیعی و یا انسانی دچار خسارت‌های شدیدی شده‌اند از جمله شهر بم از ضرورتی دوچندان برخوردار است. در واقع، کیفیت منظر و خدمات شهری و تعادل آن در محلات مختلف شهر پس از بحران، شاخصی از توسعه مجدد و بازآفرینی پایدار شهری است. از این رو با گذشت بیش از ۱۰ سال از بحران زلزله بم، هدف این پژوهش ارزیابی کیفیت منظر و خدمات محلات مختلف شهر بم است. در این راستا بر اساس مسئلهی چگونگی کیفیت منظر و خدمات بازسازی شده محلات شهر بم و با توجه به مبانی نظری موجود، دو فرضیه ارائه گردید. جهت آزمون فرضیهها، مفهوم کیفیت منظر و خدمات از طریق روش شاخص‌سازی، تکنیک‌های AHP و SAW در قالب ۶ شاخص و ۳۹ معرف بصورت عملیاتی تعریف و قابل اندازه‌گیری شد
