تأليفاتمجلاتمجله پژوهش و برنامه ریزی شهریمقالات
مجله پژوهش و برنامه ریزی شهری ۳۵
مجله پژوهش و برنامه ریزی شهری 35 زمستان 1397
فهرست مقالات در مجله پژوهش و برنامه ریزی شهری ۳۵
۱- بررسی و نقش نشانه های شهری با تأکید بر شناسایی هویت فضا (مطالعه موردی: بلوار شهید چمران شیراز) | سیده ساغر موسوی؛ علی شکور
۲- اولویت‌بندی شاخصها در فرایند هوشمندسازی شهرها (مطالعه‌ی موردی: شهر کرمان) | مرضیه افضلی؛ مهدی مدیری؛ رحمت الله فرهودی
۳- تحلیل وضعیت و تعیین استراتژی های مبتنی بر سناریو در تاب آوری کلانشهرهای ایران(موردپژوهی؛ کلانشهر اهواز) | محمد رضا امیری فهلیانی؛ سعید امانپور؛ سعید ملکی؛ مسعود صفایی پور
۴- عوامل موثر بر تعاملات اجتماعی شهروندان آپارتمان نشین (مطالعه موردی: شهر شیراز) | فرزانه محمدی
۵- ارزیابی و سنجش مؤلفههای برآمده از حق به شهر (نمونه موردی: شهر پیرانشهر) | حسین یغفوری؛ دیمن کاشفی دوست
۶- تحلیلی بر نقش پدافند غیرعامل در کلانشهر تبریز با رویکرد مدیریت بحران | محمود محمدیان؛ سید علی حسینی؛ منیره حاجی آقائی کامرانی
۷- واکاوی نقش اقتصاد سیاسی اسلامی بر زیست‌پذیری شهری (مطالعه موردی: شهر زنجان) | مهسا فرامرزی؛ محمدحسین جعفری؛ ام السلمه بابایی
۸- ارزیابی محدوده‌های پیشنهادی طرح تفصیلی برای کاربری فضای سبز شهری با استفاده از تحلیل شبکه‌ای (ANP) در (GIS) (مطالعه موردی: ناحیه جوادیه منطقه ۱۶ تهران) | فرشاد نوریان؛ امین خاکپور؛ ابوالفضل کربلایی حسینی غیاثوند
۹- سنجش و ارزیابی میزان تاب آوری بافتهای فرسوده شهری در برابر مخاطرات محیطی ( نمونه موردی : بافت فرسوده کلان شهر کرج ) | مهسا اسدی عزیزآبادی؛ کرامت الله زیاری؛ محسن وطن خواهی
۱۰- ارزیابی طرح مسکن مهر به لحاظ معیارهای کمی و کیفی مسکنِ مناسب (مطالعه موردی: مسکن مهر شهرضا) | همایون نورائی؛ فردین کهن
۱۱- بازآفرینی شهری اجتماعمحور از طریق آموزش براساس فلسفۀ رئالیسم اسلامی در بافت تاریخی محله سرخاب تبریز | نسترن نژداغی؛ احد نژادابراهیمی
مقاله ۱ مجله پژوهش و برنامه ریزی شهری ۳۵
بررسی و نقش نشانه های شهری با تأکید بر شناسایی هویت فضا (مطالعه موردی: بلوار شهید چمران شیراز) | سیده ساغر موسوی؛ علی شکور
امروزه توجه به مفهوم نشانهها در شهر، به عنوان یکی از دغدغههای نظریهپردازان شهری تبدیل شده است. هر شهر برای اینکه در ذهن ساکنان و یا بازدیدکنندگان خود تصویر واضح و خوانایی پدید آورد نیازمند وجود نشانه شهری است. شهرها تنها نقطههای بی تحرک روی نقشهها نیستند، بلکه آنچه که یک شهر را پویا و جذاب ساخته و سبب ایجاد رضایت در بین شهروندان میشود، تاریخ، فرهنگ غنی، زیبایی و کیفیت بصری فضای شهری است که نمود ویژه آن در المان و نشانههای شهری به وضوح قابل رؤیت است. در ساختار هر شهر، نشانهشناسی برای تحلیل هویت شهر بسیار قابل توجه میباشد. هدف از این پژوهش تعیین میزان اهمیت نشانههای شهری بر شناسایی هویت فضا و خوانایی در یک شهر و ارائه راهکارهایی لازم جهت تقویت و جانمایی دقیق نشانههای شهری در بلوار چمران شهر شیراز میباشد. روش تحقیق از نوع توصیفی- تحلیلی و میدانی و برای تجزیه و تحلیل اطلاعات از نرمافزار spss و با روشهای آزمون ضریب همبستگی پیرسون و اسپیرمن تحلیل شدند.
مقاله ۲ مجله پژوهش و برنامه ریزی شهری ۳۵
اولویت‌بندی شاخصها در فرایند هوشمندسازی شهرها (مطالعه‌ی موردی: شهر کرمان) | مرضیه افضلی؛ مهدی مدیری؛ رحمت الله فرهودی
فرآیند هوشمند سازی در شهرهای دنیا شامل ایجاد شهرهای جدید و هوشمند کردن شهرهای موجود است. شهر هوشمند دارای شش مؤلفه‌ی اقتصاد، مردم، حکمرانی، محیط زیست، پویایی و زندگی هوشمند است. مجموع این مؤلفهها دارای ۳۳ معیار و مجموع معیارها دارای ۷۴ شاخص است. به استناد پروژههای هوشمندسازی شهرهای دنیا، کمتر شهری را میتوان یافت که به یکباره و یکجا شرایط هر شش مؤلفه از شهر هوشمند را دارا باشد؛ لذا اولویتبندیِ شاخصهای هوشمندسازی مذکور در فرایند هوشمندسازی شهر کرمان از نگاه کارشناسان خبره‌ی این حوزه، مسأله‌ی اصلی این تحقیق است که از نوع تحلیلی- توصیفی بوده، تحلیلهای آن ترکیبی از تحلیلهای کیفی و کمّی است. اطلاعات به دست آمده به ترتیب از طریق فرآیند سه مرحلهایِ عملیات کتابخانهای- اسنادی، مصاحبه‌ی هدفمند اوّل و مصاحبه‌ی هدفمند دوم به روش فوکوس گروپ صورت گرفت و نتایج مصاحبه‌ی دوم با استفاده از آزمون رتبهبندی فریدمن تحلیل شد.
مقاله ۳ مجله پژوهش و برنامه ریزی شهری ۳۵
تحلیل وضعیت و تعیین استراتژی های مبتنی بر سناریو در تاب آوری کلانشهرهای ایران(موردپژوهی؛ کلانشهر اهواز) | محمد رضا امیری فهلیانی؛ سعید امانپور؛ سعید ملکی؛ مسعود صفایی پور
در سالهای اخیر، مطالعه دربارهی ضرورت و اهمیت به کارگیری اصول تابآوری شهری و عوامل مؤثر بر آن در زمینه کاهش خطرات در شهرها توجه بسیاری از صاحبنظران را به خورد جلب کرده است. در این میان ضررورت توجه به رویکرد آیندهپژوهی و از آن جمله نقش و جایگاه آن در ارتقای تابآوری از اهمیت بیشتری برخوردار است. این پژوهش به لحاظ هدف کاربردی و از لحاظ روش توصیفی ـ تحلیلی مبتنی بر رویکرد آیندهپژوهی است. هدف این مقاله سنجش تابآوری شهری و تدوین استراتژیهای مبتنی بر سناریو در مبحث تابآوری میباشد که با ترسیم تصاویری از آینده صورت گرفته است. برای آیندهنگری تابآوری شهری از تعداد ۳۵ نفر از متخصصین در حوزه شهری پرسشگری به عمل آمد و نتایج حاصل از بررسی آنان برای شناسایی عوامل کلیدی بر شکلدهی تابآوری اجتماعی در آینده مورد استفاده قرار گرفت. سپس به منظور سنجش تابآوری اجتماعی از آزمونهای آماری کولموگروف- اسمیرنوف و تیتک نمونهای، استفاده شد.
مقاله ۴ مجله پژوهش و برنامه ریزی شهری ۳۵
عوامل موثر بر تعاملات اجتماعی شهروندان آپارتمان نشین (مطالعه موردی: شهر شیراز) | فرزانه محمدی
افزایش سریع جمعیت شهری که حاصل آن از هم گسیختگی پیوندهای اجتماعی خانواده ها و تضعیف سنت های فرهنگی در اغلب شهرهای بزرگ کشور است، موجب بروز مشکلات فراوانی در روابط اجتماعی گردیده است. آپارتمان-نشینی به عنوان زیرمجموعه ای از زندگی شهری، یکی از موضوعاتی است که در سال اخیر، به دلیل افزایش جمعیت و به دنبال آن، نیاز به مسکن جدید ضمن گسترش، پیامدها و چالش هایی جدید را به وجود آورده است.
مقاله ۵ مجله پژوهش و برنامه ریزی شهری ۳۵
ارزیابی و سنجش مؤلفههای برآمده از حق به شهر (نمونه موردی: شهر پیرانشهر) | حسین یغفوری؛ دیمن کاشفی دوست
با نگاهی اجمالی به وضعیت شهر پیرانشهر میتوان شیوه نظام سرمایهداری و سود طلبی شخصی و کاهش دخالت ارگان های دولتی را به راحتی مشاهده نمود به گونهای که در بیشتر موارد شهر به حال خود رها شده است و حق به شهر در بحبوحه سود طلبیهای شهروندان و ارگانها به فراموشی سپرده شده است. حق به شهر امروزه در تقابل چنین مسائل شهری آمده است و تلاش همه را در بازساخت شهری قابل زیست و پایدار میطلبد. در این راستا تحقیق حاضر با هدف ارزیابی حق به شهر در شهر پیرانشهر صورت گرفته است. شاخصهایی که برای ارزیابی این آزادی تغییر و بازساخت شهر در پژوهش حاضر بیان شدهاند، شمولیت اجتماعی، دسترسی فضایی، حکمروایی و سرزندگی شهری می باشند. این مؤلفهها و زیرشاخصهای آنها از دیدگاه مردم با روش تحقیق توصیفی- تحلیلی مورد ارزیابی قرار گرفتند. جهت تحلیل یافتهها از آزمون T- test تک نمونهای استفاده شده است.
مقاله ۶ مجله پژوهش و برنامه ریزی شهری ۳۵
تحلیلی بر نقش پدافند غیرعامل در کلانشهر تبریز با رویکرد مدیریت بحران | محمود محمدیان؛ سید علی حسینی؛ منیره حاجی آقائی کامرانی
مدیریت بحران مجموعه‌ای از چاره‌جویی‌ها و تصمیماتی است که در مقابله با بحران انجام میشود و هدف آن کاهش روند بحران، کنترل و رفع بحران است. پدافند غیرعامل به ویژه در زیرگروه بحران‌های انسانی پدیده‌ای پویا و متحرک است. ازاین‌رو می‌تواند در اولویت تلاش‌های علمی و پژوهشی قرار بگیرد. بنابراین نقش پدافند غیرعامل در این زمینه پررنگ‌تر شده است. هدف اصلی این پژوهش تحلیل نقش پدافند غیرعامل در مواقع بروز بحران‌های طبیعی در سطح کلانشهر تبریز است. این پژوهش از نظر هدف، از نوع کاربردی و از نظر روش، توصیفی تحلیلی است. برای بررسی و تحلیل سؤالات استنباطی چندگانه از آزمون تحلیل عاملی استفاده شده است. از نظر کارشناسان نتایج تحلیل عاملی عوامل سازمانی، عوامل جغرافیایی و اقلیمی و همچنین عوامل اجتماعی، اقتصادی و سیاسی مربوط به برنامهریزی پدافند غیرعامل در کلانشهر تبریز بیانگر این است که مجموع همگی گویه‌ها بار عاملی بالاتر از ۵۰ درصد را نشان می دهند و این بدین معنی است که ارتباط و همبستگی بین عوامل مورد بررسی (کالبدی، اجتماعی، اقتصادی، سیاسی)، فضای عاملی را به‌طور کامل پوشش داده است.
مقاله ۷ مجله پژوهش و برنامه ریزی شهری ۳۵
واکاوی نقش اقتصاد سیاسی اسلامی بر زیست‌پذیری شهری (مطالعه موردی: شهر زنجان) | مهسا فرامرزی؛ محمدحسین جعفری؛ ام السلمه بابایی
یکی از نیازهای زیربنایی سازمان‌یابی فضایی شهرها، برنامهریزی با توجه به ساختار فرهنگی و ایدئولوژیکی حاکم بر زندگی شهروندان است. در این رابطه، اقتصاد سیاسی اسلامی یکی از نیروهای اصلی در شکل‌گیری و تداوم سیاست‌های برنامه ریزی شهرهای اسلامی بویژه ایران میباشد. این پژوهش با روش توصیفی-تحلیلی بدنبال بررسی میزان تأثیر اقتصاد سیاسی اسلامی بر شاخصهای زیست پذیری شهری با مورد شناسی شهر زنجان است. جمعآوری اطلاعات با مطالعات میدانی و کتابخانه ای انجام شد. جامعه آماری شامل جمعیت ۴۳۰۸۷۱ نفری شهر زنجان است که با روش نمونه گیری جدول مورگان ۳۸۴ نمونه انتخاب شده است. برای تحلیل دادهها از آزمون K-S، تحلیل مسیر و مدل معادلات ساختاری با نرمافزار SPSS و PLS استفاده شد.
مقاله ۸ مجله پژوهش و برنامه ریزی شهری ۳۵
ارزیابی محدوده‌های پیشنهادی طرح تفصیلی برای کاربری فضای سبز شهری با استفاده از تحلیل شبکه‌ای (ANP) در (GIS) (مطالعه موردی: ناحیه جوادیه منطقه ۱۶ تهران) | فرشاد نوریان؛ امین خاکپور؛ ابوالفضل کربلایی حسینی غیاثوند
بافت فرسوده شهری ازجمله معضلات مهم شهرهای کشور است. ناحیه جوادیه نیز یکی از نواحی شهری است که از مشکل بافت فرسوده و کمبود خدمات شهری رنج میبرد. با توجه به کمبود کاربری فضای سبز در سطح ناحیه جوادیه، پیشنهادهایی در طرح تفصیلی به‌منظور تأمین فضای سبز این محدوده مطرح‌شده است؛ این پژوهش باهدف ارزیابی پیشنهادهای طرح تفصیلی بر اساس معیارهای مکان‌یابی کاربری فضای سبز صورت گرفته است. پـژوهش حاضر ازنظر هـدف کـاربردی و ازنظر روش توصیفی- تحلیلی بوده است. جمعآوری اطلاعات در دو مرحله صورت گرفته است؛ در مرحلـه اول پیشینه و چارچوب نظری تحقیق با استفاده از مطالعات کتابخانهای و اسـنادی صورت گرفته و معیارها استخراج‌شده و در مرحله بعد نیـز با استفاده از روش دلفی متخصصین (۱۵ نفر) و توزیع پرسشنامه، ارجحیت معیارها نسبت به یکدیگر سنجیده شده و به وزنهایی برای هریک از معیارها با استفاده از فرآیند تحلیل شبکه‌ای دست‌یافتیم.
مقاله ۹ مجله پژوهش و برنامه ریزی شهری ۳۵
سنجش و ارزیابی میزان تاب آوری بافتهای فرسوده شهری در برابر مخاطرات محیطی ( نمونه موردی : بافت فرسوده کلان شهر کرج ) | مهسا اسدی عزیزآبادی؛ کرامت الله زیاری؛ محسن وطن خواهی
امروزه معضلات و مشکلات بافتهای فرسوده شهری یکی از مسائلی است که در حوزه شهرسازی شهروندان را با مشکلات متعددی مواجه ساخته است و همچنین یکی از مهمترین چالشهای شهری با توجه به نبود زیرساختهای مناسب شهری و افت عملکرد این بافت ها از نظر ابعاد کالبدی، اجتماعی، اقتصادی و نهادی در مواجه با مخاطرات میباشد. در این پژوهش به سنجش و ارزیابی میزان تاب آوری بافتهای فرسوده شهر کرج در برابر مخاطرات محیطی پرداخته شده است. این پژوهش کاربردی است و با استفاده از روش توصیفی_تحلیلی، با هدف شناسایی شاخصها و عوامل مؤثر بر ابعاد تاب آوری در بافت فرسوده شهر کرج و ارائه چارچوبی به منظور سنجش ابعاد تابآوری در بافت های فرسوده شهری انجام پذیرفته است. جامعهی آماری مشتمل بر ۱۰۰ نفر از نخبگان دانشگاهی، افراد خبره و تصمیم‌گیر در حوزه مرتبط با تحقیق است. برای تجزیه و تحلیل دادهها، از آزمونهای t تک نمونهای، آزمون F و تحلیل مسیر در محیط نرمافزار SPSS استفاده گردیده است.
مقاله ۱۰ مجله پژوهش و برنامه ریزی شهری ۳۵
ارزیابی طرح مسکن مهر به لحاظ معیارهای کمی و کیفی مسکنِ مناسب (مطالعه موردی: مسکن مهر شهرضا) | همایون نورائی؛ فردین کهن
مسکن یکی از مهمترین نیازهای انسان بعد از خوراک و پوشاک می باشد. اما این نیاز در غالب کشورهای در حال توسعه به علت رشد سریع جمعیت شهرها، تبدیل به مشکلی جدی گردیده است. از جمله شهرهایی که با مشکل کمبود مسکن درگیر بوده است، شهر شهرضا می باشد. این شهر با توجه به موقعیت جغرافیایی خاص و قرار گیری در مرکز ارتباطی سه استان اصفهان، فارس، چهارمحال و بختیاری به عنوان یک شهر مهاجر پذیر محسوب شده و در چند دهه اخیر پذیرای مهاجرت های گسترده ای به ویژه از روستائیان و گروه های کم درآمد بوده است. این موضوع باعث شده تا اسکان غیر رسمی به شدت در شهر شهرضا افزایش یافته و این شهر مورد توجه دولت برای طرح مسکن مهر در اواخر دهه ۱۳۸۰ قرار گیرد. با توجه به اهمیت مسکن مهر در شهر شهرضا به دلیل مساحت گسترده آن، در این مقاله طرح مسکن مهر در ابعاد مختلف اقتصادی، اجتماعی، زیست محیطی و کالبدی مورد ارزیابی قرار گرفته است.
مقاله ۱۱ مجله پژوهش و برنامه ریزی شهری ۳۵
بازآفرینی شهری اجتماعمحور از طریق آموزش براساس فلسفۀ رئالیسم اسلامی در بافت تاریخی محله سرخاب تبریز | نسترن نژداغی؛ احد نژادابراهیمی
آنچهدر پژوهش حاضر مورد مطالعه قرارگرفته است، در پاسخ به عوامل سببساز عدمِ تحقق مشارکتِ محلی در فرآیندِ توسعۀ محلات بافتهای تاریخی، تبیین اصول آموزشِ اجتماعی مبتنیبر فلسفۀ رئالیسم اسلامی و سنجش میزان تأثیرگذاری مؤلفههای مؤثر در بازآفرینی شهری اجتماعمحور در یکی از محلات تاریخی تبریز میباشد که علیرغم برخورداری از هویت تاریخی و مذهبی، بهدلیل وجود مسائل متعدد اجتماعی، کالبدی و اقتصادی نیازمند برنامهریزی جامعی است تا مشارکت مردم را در توسعۀ محلی جلبنماید و کیفیت زندگی را افزایشدهد. روشتحقیق به لحاظِ هدفِ تحقیق توسعهای و بر اساس ماهیت موضوع توصیفی-پیمایشی محسوب میگردد. درتبیینِ مبانی فلسفی پژوهش از طریق مطالعه اسنادی بهروشِ تحلیل محتوا و استدلال منطقی، پایههای فلسفی نظریۀ اعتباریات بهشیوۀ رئالیسم اسلامی علامه طباطبایی و همچنین دیدگاههای نوینِ جلب مشارکتِ مردمی درفرآیند بازآفرینی شهری اجتماعمحور اخذگردیدهاست.
