تأليفاتفصلنامه مسکن و محیط روستامجلاتمقالات
فصلنامه مسکن و محیط روستا شماره ۱۶۵
فصلنامه مسکن و محیط روستا شماره 165 بهار 1398
فهرست مقالات در فصلنامه مسکن و محیط روستا شماره ۱۶۵
۱- کیفیت فضایی در طراحی بافت سکونتگاههای کوچک: بافتهای روستایی | آقای محسن سرتیپیپور، آقای امیررضا سرتیپیپور
۲- ظرفیتها، موانع و مشوقهای توسعه انرژیهای پاک در روستاهای ایران | دکتر زهراسادات زمردیان، دکتر محمد تحصیلدوست
۳- گونهشناسی کالبدی– ذهنی مسکن بومی مناطق غرب کردستان بر بنیاد نگره تاریخی-تکاملی (مدرسه موراتوری) | محمد دانا سالم، فرامرز حسن پور، امید دژدار
۴ – تبیین جایگاه اصول راهنما در فهم معمار بومی از مسئله طراحی معماری (مطالعه موردی: روستای سراجمحله) | مریم نوری، شادی عزیزی، محمد رضا نصیر سلامی
۵- تبیین عوامل انگیزش حس مکان در جامعه روستایی با استفاده از مدلسازی معادلات ساختاری(مطالعه موردی: پهنه روستایی استان آذربایجان شرقی) | امیر صمدپور شهرک، ایرج اعتصام، علیرضا عینی فر
۶- سنجش و تحلیل قواعد نظری مسکن مطلوب با تکیه بر آرای مردم | حافظه پوردهقان، آزاده شاهچراغی، سیدمصطفی مختاباد امرئی
۷- بررسی اثر استفاده از منابع تجدیدپذیر انرژی بر شاخص ردپای اکولوژیکی در محیطهای روستایی(مطالعه موردی: روستای نجوبران استان کرمانشاه) | احسان خان محمدی، عباس مهروان
۸- سنجش مدیریت روستایی، توانمندسازی ذینفعان محلی و تحولات کالبدی سکونتگاههای روستایی(مطالعه موردی: استان سمنان) | دکتر ناصر شفیعی ثابت، دکتر صدیقه حسینی حاصل، خانم مهناز رهبری
۹- بررسی کیفیت زندگی در روستاهای دربآستانه و باباپشمان استان لرستان | فاطمه رحیم بخش، فرح حبیب، سید امیر حسین گرکانی
۱۰- کاربست مدل دهکده اکوتوریسمی جهت بازآفرینی روستاهای هدف گردشگری اکولوژیک(مطالعه موردی: روستای وردیج، استان تهران) | دکتر لیلی رازی، مرجان نعمتی مهر
مقاله ۱ فصلنامه مسکن و محیط روستا شماره ۱۶۵
کیفیت فضایی در طراحی بافت سکونتگاههای کوچک: بافتهای روستایی | آقای محسن سرتیپیپور، آقای امیررضا سرتیپیپور
فرسودگی کالبدی سکونتگاهها و ضرورت حفاظت و احیای محیط زندگی خصوصاً در کشورهای با پیشینه تاریخی مسئلهای است که همواره مورد توجه مسئولان امر بوده است. برخورداری ایران از تمدن و تاریخ کهن باعث شده تا یکی از اهداف مهم طرحهای جامع و هادی سکونتگاهها، بهسازی بافت آنها باشد. با توجه به تعداد زیاد و توزیع فضایی و جغرافیایی سکونتگاههای کوچک در کشور توجه به نحوه طراحی و توسعه آنها همواره از اهداف برنامهریزان، طراحان و متولیان موضوع بوده است.
مقاله ۲ فصلنامه مسکن و محیط روستا شماره ۱۶۵
ظرفیتها، موانع و مشوقهای توسعه انرژیهای پاک در روستاهای ایران | دکتر زهراسادات زمردیان، دکتر محمد تحصیلدوست
توسعه روستایی و بهرهگیری از انرژیهای تجدیدپذیر در آن، با توجه به پراکندگی جغرافیایی، تنوع اقلیمی، تنوع بافت جمعیتی و آسیب پذیری اقتصادی آنها امری پیچیده، هزینهبر و نیازمند زمان و امکانات فراوان است. مشکلات ناشی از آلایندگی سوختهای فسیلی، اتلاف انرژی، هزینههای تعمیر و نگهداری خطوط و شبکه انتقال و نظایر آن موجب جایگزینی انرژیهای تجدیدپذیر بهعنوان راهکار اصلی در دیگر کشورها شده است اما این نوع انرژی نیز همواره با موانعی چون مشکلات سیاستگذاری، اجتماعی، فنی، اقتصادی و … مواجه بوده که استفاده از ظرفیتهای کشور را محدود ساخته است.
مقاله ۳ فصلنامه مسکن و محیط روستا شماره ۱۶۵
گونهشناسی کالبدی– ذهنی مسکن بومی مناطق غرب کردستان بر بنیاد نگره تاریخی-تکاملی (مدرسه موراتوری) | محمد دانا سالم، فرامرز حسن پور، امید دژدار
هرچند بخشهای کردنشین غرب ایران تاریخی دیرینه دارد ولی تاکنون لایههای پنهان معماری بهظاهر ساده آنها بهصورت دقیق بررسی نشده است. در گفتمان معماری معاصر رویکردهای گوناگونی در پی تداوم سنتهای بومیاند که از این میان نگرش تاریخی-تکاملی (گونهشناسی) نگرشها و اصولی برای شناخت عوامل کالبدی و ذهنی معماری حتی در مقیاس منطقه در خود دارد. کاربست این نگره بستری درخور برای چگونگی تداوم ویژگیهای فرهنگی، اجتماعی و اقلیمی و پیوند کالبد معماری با بستر منطقه به دست میدهد.
مقاله ۴ فصلنامه مسکن و محیط روستا شماره ۱۶۵
تبیین جایگاه اصول راهنما در فهم معمار بومی از مسئله طراحی معماری (مطالعه موردی: روستای سراجمحله) | مریم نوری، شادی عزیزی، محمد رضا نصیر سلامی
یکی از شاخههای دانش در حوزه معماری، طراحی پژوهی است که به مطالعه فرایند طراحی میپردازد. پژوهشگران این حوزه مفاهیم مختلفی برای توضیح فرایندهای ذهنی طراح به کار گرفتهاند که یکی از آنها اصول راهنما است. اصول راهنما اصولی است که طراح به آنها باور دارد و از آنها در قاببندی و فهم اولویتهای مسئله طراحی بهره میگیرد
مقاله ۵ فصلنامه مسکن و محیط روستا شماره ۱۶۵
تبیین عوامل انگیزش حس مکان در جامعه روستایی با استفاده از مدلسازی معادلات ساختاری(مطالعه موردی: پهنه روستایی استان آذربایجان شرقی) | امیر صمدپور شهرک، ایرج اعتصام، علیرضا عینی فر
حس مکان نوعی رابطه حسی و تعاملی میان فرد و محیط زندگی را تبیین میکند و رابطه مثبتی با پیوند میان فرد و مکان و دریافتهای کیفی مثبت و رضایتمندی از محل زندگی دارد. از آنجا که به استناد سرشماریهای سراسری کشور، مهاجرت روز افزون روستاییان به شهر و دل کندن و ترک روستا از مشکلات گریبانگیر جوامع روستایی میباشد، شناخت عوامل انگیزش حس مکان و حفظ و تقویت آن توسط تصمیمگیران و برنامهریزان روستایی میتواند در رفع این مشکل تأثیرگذار باشد.
مقاله ۶
سنجش و تحلیل قواعد نظری مسکن مطلوب با تکیه بر آرای مردم | حافظه پوردهقان، آزاده شاهچراغی، سیدمصطفی مختاباد امرئی
پرداختن به وجوه مختلف مسکن مطلوب و مؤلفههای اصلی تبیینکننده آن یکی از دغدغههای اصلی متخصصین این حوزه است. مشخص است که دستیابی هرچه صریحتر و عملیتر به این مؤلفهها، از به خطا رفتن و به همان نسبت هدر رفتن سرمایههای کلان اجتماعی و اقتصادی و فرهنگی جلوگیری میکند. به استناد غالب پژوهشهایی که در زمینه ارتقای کیفیت مسکن صورت گرفته است نقش مردم بهعنوان عامل تعیینکننده و تثبیتکننده کیفیت مسکن، انکارناپذیر است.
مقاله ۷
بررسی اثر استفاده از منابع تجدیدپذیر انرژی بر شاخص ردپای اکولوژیکی در محیطهای روستایی(مطالعه موردی: روستای نجوبران استان کرمانشاه) | احسان خان محمدی، عباس مهروان
این مقاله به ارزیابی تغییرات شاخص ردپای اکولوژیکی در محیطهای روستایی در اثر جایگزینی انرژی فسیلی با منابع تجدیدپذیر انرژی میپردازد. رشد جمعیت و بهتبع آن افزایش استفاده از سوختهای فسیلی، اثرات مخرب زیستمحیطی گوناگونی را بهدنبال داشته است. بیش از۴۰ درصد استفاده از کل انرژی که ۷۰ درصد آنرا مصرف برق تشکیل میدهد، در ساختمانها مصرف میشود. از این رو ضروری مینمود با تمرکز بر بخش ساختمان، انرژیهای تجدیدپذیر که به مراتب اثرات زیستمحیطی کمتری دارند، جایگزین انرژی حاصل از سوختهای فسیلی گردند.
مقاله ۸
سنجش مدیریت روستایی، توانمندسازی ذینفعان محلی و تحولات کالبدی سکونتگاههای روستایی(مطالعه موردی: استان سمنان) | دکتر ناصر شفیعی ثابت، دکتر صدیقه حسینی حاصل، خانم مهناز رهبری
این مقاله به بررسی جایگاه مدیریت روستایی، چالشها و فرصتهای توانمندسازی ذینفعان محلی و تأثیر آن بر تحولات کالبدی سکونتگاههای روستایی استان سمنان پرداخته است. در این راستا، با این که «توانمندسازی مولد» ذینفعان محلی تضمینکننده پایداری ابعاد توسعه و تحول کالبدی است لیکن رویکرد مدیریت «بالا به پایین» و «حکومت محور»، موجب «توانمندسازی نامولد» ذینفعان محلی در منطقه مورد مطالعه شده و نتوانسته است آنها را به مثابه یکی از عناصر قدرت در حوزه مداخله مدیریت روستایی درآورد. برای تبیین دقیق موضوع، مقاله حاضر با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی، ارتباط بین شاخصهای روش و احساس توانمندسازی ذینفعان محلی و شاخصهای تحول کالبدی سکونتگاههای روستایی را در قالب ۲۱ شاخص، سنجیده است.
مقاله ۹
بررسی کیفیت زندگی در روستاهای دربآستانه و باباپشمان استان لرستان | فاطمه رحیم بخش، فرح حبیب، سید امیر حسین گرکانی
پایین بودن سطح کیفیت زندگی در سکونتگاههای روستایی پیامدهای اجتماعی، اقتصادی، کالبدی و محیطی بسیاری در این مناطق بدنبال دارد. از طرفی بهبود کیفیت زندگی در روستاها میتواند زمینه های توسعه منطقهای را فراهم نماید لذا توجه به موضوع کیفیت زندگی در مفاهیم توسعه روستایی در سالهای اخیر از اهمیت بسزایی برخوردار شده است. هدف از این تحقیق، بررسی مؤلفههای سازنده کیفیت زندگی در روستاهای دربآستانه و باباپشمان استان لرستان است که پس از زلزله سال ۱۳۸۵ جابه جا شده اند. تحقیق حاضر از نوع توصیفی، تحلیلی و پیمایشی است.
مقاله ۱۰
کاربست مدل دهکده اکوتوریسمی جهت بازآفرینی روستاهای هدف گردشگری اکولوژیک(مطالعه موردی: روستای وردیج، استان تهران) | دکتر لیلی رازی، مرجان نعمتی مهر
این مقاله با روش تحلیلی- توصیفی و با بررسی و تحلیل متون (روش اسنادی)، بهدنبال ارائه مدلی مفهومی برای مدیریت روستاهای هدف گردشگری با پتانسیلهای خاص اکولوژیک )ارائه مدل ارزیابی دهکده اکوتوریسمی( از طریق ایجاد رابطهای دوسویه، میان اصول اکوتوریسم و اجتماعات اکولوژیکی از یکسو و روستاهای گردشگری از سوی دیگر و کاربست آن در روستای هدف گردشگری تهران- وردیج است. این مدل مبتنی بر چهار بعد زیستمحیطی، اجتماعی، اقتصادی و حکمرایی- فرهنگی است که نشان میدهد هرگونه اقدام کالبدی در چنین روستاهایی میبایست با هدف رسیدن به رشد و تعالی در هر چهار بعد مذکور باشد و پرداختن صرف به هریک از ابعاد، از رسیدن به هدف اصلی ایجاد دهکده اکوتوریسمی جلوگیری میکند.