فصلنامه برنامه‌ریزی توسعه کالبدی شماره ۱۱

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

هدف از مطالعه حاضر، بررسی و پایش ساختار شهری از منظر راهبرد شهر خلاق می‌باشد که با بهره‌گیری از مدل تلفیقیAHP- VIKOR به سنجش وضعیت موجود خلاقیت شهری در ۸ کلانشهر کشور پرداخته است. این تحقیق از لحاظ ماهیت و روش، توصیفی- تحلیلی و تطبیقی و از منظر هدف، از نوع کاربردی است. یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد در ساختارهای پنج‌گانه خلاقیت شهری سه کلانشهر تهران، اصفهان و تبریز به ترتیب با حداقل میزان امتیاز ویکور یا Qiیعنی ۰.۱۱، ۰.۴۷ و ۰.۵۶ در رتبه‌های اول، دوم و سوم قرار می‌گیرند و کلانشهرهای کرج، اهواز و قم به ترتیب با حداکثر میزان وزن ویکور ۷۷/۰ ، ۸۸/۰ و ۹۰/۰ رتبه‌های آخر را از لحاظ توانایی و پتانسیل‌های خلاقیت شهری در مقایسه با سایر کلانشهرهای کشور به خود اختصاص می‌دهند. نتایج بیانگر آن است که از یک سو در ساختارهای اجتماعی- فرهنگی و اقتصادی- عملکردی خلاقیت شهری حتی بین کلانشهرهای کشور یک توزیع نامتوازن و ناعادلانه در منابع انسانی، اجتماعی و اقتصادی حاکم است و از سوی دیگر با وجود ظرفیت‌ها و پتانسیل‌های موجود در شاخص‌های خلاقیت شهری این توانایی‌ها ناشناخته مانده است به شکل شایسته در مرحله اجراء و عمل به کار گرفته نشده است.

 

دریافت کامل مقاله

امروزه تغییرات کاربری اراضی و گسترش بی رویه فیزیکی شهرها سبب مشکلات متعددی از جمله، در هم تنیدگی کالبدی، اجتماعی، اقتصادی و زیست محیطی شده است. هدف پژوهش حاضر، بررسی تغییرات کاربری اراضی و گسترش فیزیکی شهر بابل طی ۳۰ سال گذشته و پیش‏بینی روند تغییرات کاربری‏ اراضی برای آینده می‏باشد. برای این منظور از تصاویر چند زمانه لندست برای سال‏های ۱۳۶۴، ۱۳۷۱، ۱۳۷۹، ۱۳۸۷ و ۱۳۹۴ استفاده شده است. در پژوهش حاضر از الگوریتم بیشترین شباهت برای طبقه‏بندی کاربری اراضی ، از مدل کراس‏تب برای شناخت تغییرات کاربری اراضی و از شاخص آنتروپی شانون گسترش پراکنده شهر بررسی شد. در ادامه برای پیش‏بینی روند تغییرات کاربری اراضی و گسترش فیزیکی شهر بابل نیز از مدل پیش‏بینی سلول‏های خودکار-مارکوف استفاده شد. نتایج حاصل از این پژوهش، بیانگر گسترش بی‏رویه شهر بابل در طی ۳۰ سال گذشته است. به طوری که رشد ۹۲ درصدی مساحت اراضی ساخته شده سبب تخریب بیش از حد اراضی زارعی و فضای سبز در حاشیه شهر شده است. بررسی‏ها نشان می‏دهد که با افزایش فاصله از اراضی ساخته شده میزان تغییرات کاربری اراضی کاهش چشمگیری داشته است. همچنین شاخص آنتروپی شانون طی سال‏های گذشته روند رو به رشدی داشته به‏طوری‏ که از ۷۳/۰ در سال ۱۳۶۴ به ۸/۰ در سال ۱۳۹۴ رسیده است. نتایج تغییرات کاربری اراضی، رشد ۳۳ درصدی اراضی ساخته شده و کاهش ۷۰۴ هکتاری اراضی زراعی را برای سال ۱۴۱۹ نسبت به سال ۱۳۹۴ قابل پیش‏بینی است و این امر ضرورت توجه به موضوع گسترش شهری و پیامد‏های آن درشهر و پیرامون را نشان می‏دهد.

 

 

ﻃﺮح‏های ﻧﻮﺳﺎزی یکی از ﻣﻬﻢ‏ﺗﺮﻳﻦ اﺑﺰارهای مداخله در ﺳﺎزﻣﺎندﻫﻲ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ‏ﻫﺎی ﻋﻤﺮاﻧﻲ، ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻓﻴﺰﻳﻜﻲ روﺳﺘﺎ و در ﻧﺘﻴﺠﻪ ارﺗﻘﺎء ﺷﺮاﻳﻂ زﻳﺴﺖ در ﻧﻮاﺣﻲ روﺳﺘﺎﻳﻲ است‏، که زمینه را برای اراﺋﻪ ﻳﻚ ﺳﺮی ﺧﺪﻣﺎت ﻋﻤﻮﻣﻲ از ﺟﻤﻠﻪ ﺗﺴﻬﻴﻞ ارﺗﺒﺎﻃﺎت و جریان زندگی و ﺳﺎزﻣﺎﻧﺪﻫﻲ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ‏ﻫﺎی ﻋﻤﺮاﻧﻲ و ﺳﺎﺧﺖ و ﺳﺎز در روﺳﺘﺎﻫﺎ فراهم کرده است و سبب حفظ و احیای مجدد زندگی و بهبود کیفیت زندگی در مناطق روستایی شده است. هدف از این پژوهش تحلیل اثرات نوسازی کالبدی بر کیفیت زندگی روستایی در بخش‏ روستاهای طرقبه و شاندیز (شهرستان بینالود) است. روش تحقیق توصیفی- تحلیلی و از حیث ماهیت کاربردی است. به منظور گردآوری داده‏های از روش‏های کتابخانه‏ای و میدانی بهره گرفته شده است. جامعه آماری این تحقیق شامل ۱۰ روستا که در آنها نوسازی کالبدی صوت گرفته است و بالغ بر ۳۷۲۴ خانوار محاسبه و در در نظر گرفته شده است که ۱۳۱ نمونه محاسبه و در بین روستاهای مورد مطالعه توزیع شده است. ضریب آلفای کرونباخ با هدف تشخیص پایایی پرسشنامه محاسبه شده است که در این پژوهش برای تمام‏های شاخص‏ها پرسشنامه ۸۱۲/۰ به دست آمده است که این حاکی از مناسب بودن ابزار پژوهش است. برای تجزیه و تحلیل داده‏ها از روش‏های آماری توصیفی(انحراف معیار، میانگین و ضریب تغییرات) و استنباطی( تی تک نمونه‏ای و تحلیل واریانس) و برای رتبه روستاها از لحاظ شاخص‏های کیفیت زندگی از مدل ویکور استفاده شد.

 

از آنجایی‌که رفتار انسان تحت تأثیر محیط زندگی‌اش شکل می‌گیرد، افراد در صورت شناخت ناکافی و راه‌کارهای نامناسب در راستای تأمین مسکن با مشکلات پیچیده‌ای روبرو می‌شوند که یکی از این مشکلات کاهش تعاملات اجتماعی در مجموعه‌های مسکونی است. عوامل اجتماعی یکی از مؤلفه‌های تأثیرگذار بر حیات پذیری مجتمع‌های مسکونی می‌باشد. سؤال این پژوهش عبارت است از اینکه کالبد معماری چگونه در تحقق حیات پذیری اجتماعی مجتمع‌های مسکونی مؤثر است. برای پاسخ به این سؤال سه مجتمع مسکونی آسمان تبریز، شهید چمران و مجتمع امام (ره) به‌عنوان نمونه‌های موردی انتخاب ‌شده‌اند. نوع تحقیق حاضر کمی-کیفی می‌باشد و با روش توصیفی-تحلیلی انجام‌شده است. شیوه گردآوری اطلاعات به روش کتابخانه‌ای- میدانی (مشاهده، مصاحبه و پرسشنامه) وحجم جامعه آماری پرسشنامه ۳۰۰ نفر برآورد شده که برای محاسبه حجم نمونه از فرمول کوکران و اطلاعات با نرم‌افزار Spss نسخه ۲۰ تحلیل‌شده است. در این پژوهش به بررسی و تحلیل مؤلفه‌ها و چگونگی رابطه آن‌ها با یکدیگر و تأثیر آن بر حیات پذیری مجتمع‌های مسکونی مورد تحلیل قرار گرفته است. نتایج تحقیق حاکی از این است که مؤلفه‌های سرمایه اجتماعی و امنیت در حیات پذیری مجتمع‌های مسکونی تأثیر دارند؛ و درنهایت کالبد معماری مجتمع‌های مسکونی در حیات پذیری اجتماعی مؤثر است.